​​​​​KURUMSAL ÖDÜLLER

​​Topluma Hizmet Ödülü

Proje Adı: Covid-19 ‘a Karşı İnaktif Aşının Geliştirilmesi ve İnsan Faz Çalışmalarının Yürütülmesi

Üniversite: ​ Erciyes Üniversitesi

Proje Özeti

23 Mart 2020 tarihinde Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) ülkemiz için stratejik öneme sahip konularda davet usulüyle proje teklifleri alınması kararlaştırıldığı ve küresel boyuta ulaşan Covid-19 salgını ve bu konuda yapılacak çalışmaları bütün ülkeler için stratejik öncelik haline geldiğini belirtmiş ve bu kapsamda Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi’ne (ERAGEM) Covid-19’a Karşı Aşı Geliştirilmesi Stratejik Ar-Ge Proje Daveti yapılmıştır. Erciyes Üniversitesi ve TÜSEB tarafından desteklenen projeyle Erciyes Üniversitesi’nde Covid-19’a karşı aşı geliştirme çalışmaları yürütülmeye başlanmıştır. Ülkemizde ve dünyada pandemik olarak seyreden ve binlerce insanın ölümüne neden olan Covid-19’a karşı Erciyes Üniversitesi’nde yürütülen aşı geliştirme çalışmalarının temel amacı ülkemiz imkanlarıyla milli ve yerli aşının kullanıma girmesini sağlamak ve böylece gerek ülkemizin gerek insanlığın hizmetine sunarak Covid-19 pandemisinden insanların korunmasını sağlamaktır.

İnaktif aşı geliştirilmesi konvansiyonel bir yöntem olup uzun yıllardır güvenle kullanılan aşıların birçoğu bu yöntemle üretilmektedir. Proje kapsamında geliştirilen inaktif Covid-19 aşısının üretim proseslerinde kullanılan mikrocarrier (boncuk) yöntemi ile aşı antijenlerinin büyük ölçek de üretimi sağlanmıştır. Ayrıca mikrocarrier kullanımı ile süspanse hale getirilen üretim basamağında kullanılan biyoreaktörlerin kullanımı ile kontrollü, tekrarlanabilir ve verimli aşı antijeni üretilmesi sağlanmıştır. Aşı antijeni saflaştırma basamaklarında isoelektrik noktası belirlenerek uygulanan yöntemle saflaştırma yanında daha verimli ürün eldesi sağlanmıştır. Erciyes Üniversitesi’nde geliştirilen inaktif Covid-19 aşısının tamamen ülke imkanlarıyla laboratuvar boyutundan başlayarak Faz 2 çalışmalarının bitirildiği ilk yerli ve milli aşı adayı olması çalışmanın özgünlüğünü ortaya koymaktadır.

Kullanımda olan Covid-19 aşıları ihtiyacı karşılayamadığından dolayı Dünya genelinde bu kapsamda milyarlarca doz aşıya ihtiyaç duyulması nedeniyle ülkelerin kendi aşısını üretebilmesi kritik öneme sahiptir. Yerli ve milli aşının başarıyla kullanılabilir hale gelmesi, pandemiyle mücadelede ve vatandaşlarımızın hayatının korunmasında ülkemize güç katacak, dışa bağımlı olunmasının önüne geçecek, ülkemizin ekonomik kayıplarının azaltılmasına ve pandeminin erken süreçte kontrol altına alınması sayesinde ülkemizin büyük ekonomik kazanımlar elde etmesine de önemli katkılar sağlayacaktır. Büyük ölçek de aşı üretiminin sağlanmasıyla sadece ülkemiz için değil aynı zamanda insanlığın kullanımına sunulması bu konuda ülkemizin dünyanın sosyal refahına da katkılar sağlayacağı öngörülmektedir.

Toplum sağlığını ve sosyoekonomik hayatını derinden etkileyen bu tür salgın veya afetlere karşı üniversite araştırmacılarının aktif olarak rol alması oldukça önemlidir. Covid bağlamında aşı geliştirme çalışmaları için gerekli olan Ar-Ge altyapı ve imkanların yaygınlaştırılması; ayrıca Ar-Ge devamı niteliğinde üretim süreçlerinde kullanılan teçhizat ve altyapı ekipmanlarıyla ilgili teknolojilerin gelişmesi gerekli bir adımdır. Bu bağlamda Türkiye merkezli aşı çalışmaları incelendiğinde birçok teknolojiyi içeren akademik altyapının belirli ölçüde karşılandığı ama sanayi altyapısının henüz startup spinoff firmalarıyla desteklenmediği birçok kritik teknolojik cihazlarda dışa bağımlı olduğumuz görülmektedir. Bu nedenle, bu tür çalışma sayılarının çeşitlenmesi, artması ve dolayısıyla oluşacak ekonominin kendi yerli ekosistemini oluşturacağı öngörülmektedir.