BİREYSEL ÖDÜLLER
GÜZEL SANATLAR VE MİMARLIK ÖDÜLÜ
Tez Sahibi: Dr. Tülay KARAKAŞ
Tez Danışmanları:Doç. Dr. Dilek YILDIZ ÖZKAN; Doç.
Dr. Gökhan İNCE
Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
Tez Adı:
İnsan Deneyiminin Nörobilimi İçin Bir Mimari Araştırma Çerçevesi
Tez Sahibi: Dr. Tülay KARAKAŞ
Dr. Tülay Karakaş, 2010 yılında İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE)
Mimarlık Bölümü’nden lisans, 2014 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ)
Mimarlık Tarihi ve Kuramı ve 2020 yılında Venedik IUAV Üniversitesi Mimari
Tasarıma Uygulanan Nörobilim (Neuroscience Applied to Architectural Design)
programlarından yüksek lisans dereceleri almıştır. 2023 yılında İstanbul
Teknik Üniversitesi (İTÜ) Mimari Tasarım programından doktora derecesini
almıştır. Doktora tezi, İTÜ 2023 Yılı En Başarılı Doktora Tezi Ödülü’ne
layık görülmüştür. 2011-2019 yılları arasında çeşitli üniversitelerin
mimarlık bölümlerinde araştırma görevlisi olarak çalışmıştır. Çalışmalarına
bağımsız araştırmacı olarak devam etmektedir. Temel araştırma ilgi alanı;
mimarlık tasarım ve kuramının, nörobilim, bilişsel bilimler ve insan
bilimlerine temellenen bilimsel bilgi ile ilişkisine dayanmaktadır.
Araştırmalarının temel odağı insanın mimari ve çevresel deneyiminin
bütüncül bir bakışla anlaşılmasıdır. Nöro-mimarlık, bilişsel mimarlık,
çevre-davranış ilişkileri, çevresel psikoloji ve insan merkezli, araştırma
ve bilime dayalı tasarım konularında çalışmaktadır.
Tez Danışmanı:Doç. Dr. Dilek YILDIZ ÖZKAN
Doç. Dr. Dilek Yıldız Özkan 1992 yılında İTÜ Mimarlık Fakültesi, Mimarlık
Bölümü’nden mezun oldu. 1996’da İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Bina Bilgisi
Programı’ndan yüksek lisans derecesini aldı. 2001 yılında North Carolina
State University, College of Design bölümünde misafir araştırmacı olarak
bulundu ve doktora tezine yönelik çalışmalar yaptı. 2005 yılında İTÜ Fen
Bilimleri Enstitüsü, Mimari Tasarım Programı’nda doktorasını tamamladı. İTÜ
Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü’nde 1995 yılında araştırma görevlisi
olarak çalışmaya başladı. Aynı kurumda 2005’de yardımcı doçent ve 2017’de
doçent unvanını alarak çalışmaya devam etti. Doç. Dr. Yıldız Özkan’ın
mimari tasarımda araştırma yöntemleri, çevre-davranış çalışmaları,
nörobilim, nöro-mimarlık, bilişsel mimarlık, kentsel mekân, kentsel
tasarım, kentsel mimarlık, konut ve sürdürülebilirlik, korunaklı konut
yerleşimleri, sosyal konutlar, konut tasarımı ve sorunları konularında
araştırma ve yayınları bulunmaktadır. Çalışma alanları ile ilgili olarak pek
çok ulusal ve uluslararası bilimsel toplantı ve atölyelere katılmıştır.
Halen İTÜ Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü’ndeki öğretim üyesi olarak
çalışmaktadır.
Tez Danışmanı: Doç. Dr. Gökhan İNCE
Doç. Dr. Gökhan İnce, Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği alanında lisans
derecesini 2004 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi’nden, Bilişim ve
Haberleşme Mühendisliği alanında yüksek lisans derecesini 2007 yılında
Almanya’da Technische Universität Darmstadt’tan ve Mekanik ve Çevre
Bilişimi alanındaki doktora derecesini 2011 yılında Japonya’daki Tokyo
Institute of Technology’den almıştır. 2006-2008 yılları arasında Honda
Research Institute Europe, Offenbach Almanya ve 2008-2012 yılları arasında
da Honda Research Institute Japan, Co., Ltd., Saitama, Japonya’da bilim
insanı olarak çalışmıştır. İstanbul Teknik Üniversitesi, Bilgisayar ve
Bilişim Fakültesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nde 2012 yılında Dr. Öğr.
Üyesi, 2021 yılında Doçent unvanını aldı ve halen aynı kurumda öğretim
üyesidir. Bilimsel ilgi alanları arasında insan-bilgisayar etkileşimi,
yapay zekâ, robotik ve işaret işleme yer almaktadır.
Tez Özeti:
Mimarlık ve nörobilim arasındaki ilişki, mimarlık disiplinini yeni teorik,
yöntemsel ve pratik yaklaşımları keşfetmeye iten ve sürekli gelişmeye devam
eden bir araştırma alanıdır. Nörobilim ve bilişsel bilimlerdeki gelişmeler
ve insan beyni üzerine üretilen yeni bilgiler, mimari ve çevresel insan
deneyimini anlamaya önemli katkıda bulunur. Bu tezin birincil araştırma
sorusu, “mimarlar yeni beyin işlevi bilgisini çalışmalarında nasıl
kullanabilirler?” olmuştur. Bu genel soru birçok farklı soruyu beraberinde
getirmiştir. Bu çalışma, mimarlık ve nörobilim ilişkisinin insan
deneyiminin anlaşılmasına odaklanan kapsamlı bir inceleme, uygulama ve
gelecek çalışmaları için bir izlek olacak şekilde üretilmiştir. Tezin
kurgusu, konunun doğası gereği çok disiplinli ve katmanlı olacak şekilde
tasarlanmıştır ve tez bilimsel yayınlardan hazırlanmıştır. Tezin amacı iki
yönlü olarak belirlenmiştir. Birinci amaç, mimarlıkta nörobilim yaklaşımının
insan deneyiminin nörobilimi bağlamında araştırmaktır. Bu amacı
gerçekleştirmek için, çeşitli araştırma yöntemleri uygulayan üç araştırma
makalesi üretilmiştir. İkinci amacı ise, gelecek çalışmalara izlek
oluşturması için, insan deneyiminin nörobilimi için bir mimari araştırma
çerçevesi geliştirmektir. Araştırma makalelerinden elde edilen sonuç ve iç
görülerin yorumlanması ile bir mimari araştırma çerçevesi üretilmesine
ilişkin literatürün detaylı incelenmesi yoluyla tezde insan deneyiminin
nörobilimi için bir mimari araştırma çerçevesi üretilmiştir.
