Tez Sahibi: Dr. Erkan KURNAZ

Tez Danışmanı: Doç. Dr. Onur KURT

Tez Adı: Otizmli Bireylere Karşılıklı Konuşma Sırasında Kullanılan Ortak Dikkat Davranışlarının Öğretiminde İpucunun Giderek Artırılmasıyla Öğretimin Etkililiği

Tezin Yapıldığı Üniversite: Anadolu Üniversitesi

Özet

Araştırmada otizm spektrum bozukluğu olan bireylere karşılıklı konuşma sırasında kullanılan ortak dikkat davranışlarının öğretiminde ipucunun giderek artırılmasıyla öğretimin etkililiği incelenmiştir. Çalışmanın bağımlı değişkenlerinden biri karşılıklı konuşma sırasında bağlama uygun sözel ifade kullanma düzeyi bir diğeri ise iletişim ortağıyla göz kontağı kurma ya da bakış kaydırma davranışlarını sergileme düzeyidir. Araştırmanın sosyal geçerliği sosyal karşılaştırma ve öznel değerlendirme yoluyla incelenmiştir.

Araştırma, 4-6 yaşları arasında otizm spektrum bozukluğu tanısı olan dört erkek denekle sürdürülmüştür. Araştırmada yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır.

Araştırmanın etkililik bulguları, karşılıklı konuşma sırasında kullanılan ortak dikkat davranışlarının öğretiminde ipucunun giderek artırılmasıyla öğretimin etkili olduğunu göstermektedir. Ayrıca denekler edindikleri hedef davranışları öğretim sonlandırıldıktan 1, 2, 4, 24 ve 52 hafta sonra korumuş, farklı kişi ve ortamlara genelleyebilmiştir. Sosyal karşılaştırma bulguları deneklerin araştırma öncesinde normal gelişim gösteren akranlarına kıyasla oldukça düşük düzeyde performans sergilediğini gösterirken, araştırma sonunda akranlarına benzer düzeyde performans sergilediğini göstermiştir. Öznel değerlendirmeye dayalı sosyal geçerlik bulguları, deneklerin anne/babalarının çalışmaya ilişkin olumlu görüşler ifade ettiğini göstermektedir.