BİREYSEL ÖDÜLLER
GÜZEL SANATLAR VE MİMARLIK ÖDÜLÜ
Tez Sahibi:Dr. Hüseyin Cem ESEN
Tez Danışmanları:Prof. Dr. Sevilay ÇINAR ve Prof. Dr. Okan Murat ÖZTÜRK
Üniversite:Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
Tez Adı:Yeni Platonculuğun Osmanlı mûsikî nazarîyatı modelleri üzerindeki etkileri
Tez Sahibi: Dr. Hüseyin Cem ESEN
Arş. Gör. Dr. Hüseyin Cem Esen, 2010 yılında Haliç Üniversitesi Konservatuvarı Türk Musikisi bölümünden mezun oldu. Müzik eğitimi veren bazı kurumlarda eğitmenlik yaptı. Ulusal ve uluslararası etkinliklerde çalgı icracısı olarak görev aldı. 2015 yılında Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi’ne Araştırma Görevlisi olarak atandı. Yüksek lisansını 2018 yılında Gazi Üniversitesi Türk Müziği Anabilim Dalı’nda “Ahmed Avni Konuk'a ait Fihrist-i Makâmât adlı eserin makam tahlili” isimli tez çalışmasıyla tamamladı. 2022 yılında ise Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Müziği Anabilim Dalı’nda “Yeni Platonculuğun Osmanlı mûsikî nazarîyatı modelleri üzerindeki etkileri” isimli tezi ile doktorasını tamamladı. Bu çalışması IRMC’nin bilim ödülleri kapsamında yılın doktora tezi olarak seçildi. Hâlihazırda Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı’nda araştırma görevlisi olarak görev yapmakta olup, müzikoloji, müzik teorisi, müzik felsefesi alanlarında çalışmalarını sürdürmektedir.
Tez Danışmanı: Prof. Dr. Sevilay ÇINAR
Prof. Çınar, İstanbul’da doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini İstanbul’da tamamladı. İstanbul Teknik Üniversitesi, Türk Mûsikîsi Devlet Konservatuvarı’nda lisans eğitimini (2002), Ege Üniversitesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans programını (2004), İstanbul Teknik Üniversitesi, Müzikoloji ve Müzik Teorisi Anabilim Dalı’nda Doktora programını “Yirminci Yüzyılın İkinci Yarısında Türkiye’de Kadın Âşıklar” başlıklı teziyle tamamladı (2008). 2010 yılında “Kadın Âşıklar Albümü”nü (Kalan Müzik) hazırlayan Prof. Çınar, “Kadın Âşıklar Programı”nın danışmanlığını yaptı (TRT Müzik, 2012). Profesyonel olarak eğitimini aldığı bağlaması ile yurtiçinde ve yurtdışında çeşitli konserlere de katılan, ulusal ve uluslararası kongre ve sempozyumlarda bildiriler sunan Çınar, “Sözlü Kültürün Kadın Temsilcileri” kitabını 2013, “Yurttan Kadın Sesler” kitabını ise 2019 yılında yayınladı. Ayrıca, Ocak 2019 itibarıyla “Yurttan Kadın Sesler” programını (Radyo TRT Türkü) hazırlayıp sunmakta olan Sevilay Çınar, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Türk Müziği Devlet Konservatuvarı, Müzikoloji Bölümü’nde profesör olarak görev yapmaktadır.
Tez Danışmanı: Prof. Dr. Okan Murat ÖZTÜRK
Lisans eğitimini Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nde, yüksek lisansını Hacettepe Üniversitesi Etnomüzikoloji ve Folklor programında tamamlayan Prof. Öztürk, doktor unvanını, 2014’te, İTÜ Müzikoloji ve Müzik Teorisi programında “Makam Müziğinde Ezgi ve Makam İlişkisinin Analizi ve Yorumlanması İçin Yeni Bir Yaklaşım: Perde Düzenleri ve Makamsal Ezgi Çekirdekleri” başlıklı teziyle almıştır. Aynı yıl yayımladığı “Makam, Âvâze, Şûbe ve Terkib: Osmanlı Musiki Nazariyatında Pisagorcu ‘Kürelerin Uyumu/Musikisi’ Anlayışının Temsili” başlıklı makalesiyle, Osmanlı düşünce dünyasını şekillendiren bilgi gelenekleri ve nazarî modeller hakkında öncü tespitler ortaya koymuştur. Osmanlı/Türk müziği nazariyatının ezgi-merkezli niteliğini somut örneklerle ortaya çıkaran Prof. Öztürk, özellikle halk müziği dağarı ile Osmanlı musikisine özgü tarihsel nota koleksiyonlarında görülen makamsal hususiyetlerin, 15. ve 18. yy. nazariyeleriyle örtüşen yönleri hakkında ulusal ve uluslararası nitelikte yayınlar gerçekleştirmiş ve alanda çığır açan gelişmeler kaydedilmesine öncülük etmiştir. Günümüze değin pek çok akademik yayında yazar, editör ve çevirmen olarak yer alan ve yayımlanmış çok sayıda albüm kaydı da bulunan Prof. Öztürk, halen, Ankara Müzik ve Güzel Sanatlar Üniversitesi Müzik Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Müzikoloji Bölümü öğretim üyesidir. Prof. Öztürk, ICTM, Etnomüzikoloji Derneği ve Müyorbir üyesidir.
Tez Özeti:
Müzik teorisi alanı, geçmişten günümüze, çeşitli düşünce, yorum, anlayış ve inançlar ekseninde faaliyet gösteren teorisyenlerce şekillendirilmiş bir alandır. Özellikle kâinatın müzik üzerinden yorumlanması ve açıklanması çalışmalarında belli felsefî yönelimlerin, teori alanındaki çalışmalarda etkileri olduğu görülür. ‘Tanrı-Âlem-İnsan’ arasındaki ilişkilerin kozmik ve ontolojik esaslarını teşkil eden bilginin, müzik aracılığıyla yorumlanmasını konu edinen spekülatif teori, hermetik bilgiyle harmanlanmış sembolik düşünce çerçevesinde gelişme göstermiştir. Yeni Platonculukta yeniden yorumlanan bu sembolik model, tasavvufta, özellikle İşrakî yönelim üzerinde önemli etkilere sahip olmuştur. Bu tezde, Yeni Platonculuğun Osmanlı mûsikî nazariyatı modelleri üzerindeki etkileri araştırılmakta ve bu anlayışın müzik teorisi alanında nasıl yapılandığı; Yunanî bilgi zemininde İslam dünyasına nasıl aktarıldığı ve Osmanlı epistemesi içerisinde kendisine nasıl bir yer bulduğu üzerinde durulmaktadır. Tezde, Yeni Platoncu etkilerin Osmanlı dönemi Türk müziği teori metinlerindeki yansımalarının tespitine yönelik olarak XV. yüzyıldan XIX. yüzyıla değin kaleme alınan nazarî eserler üzerinde hermeneutik okumalar yapılmış ve söz konusu etkilere ilişkin bulgular elde edilmiştir. Bu bulgular ışığında söz konusu metinlerin ilişkisel tarih araştırması yoluyla epistemolojik dayanaklarına temas edilmiş, ele alınan kaynaklarda yer alan kürelerin müziği, sudûr nazariyesi, hermetik bilgi geleneği, sır kültürü, mikrokozmos-makrokozmos ilişkisi, dört asıl-dört unsur anlayışı gibi Yeni Platoncu sembolik ifadelerle oluşan semiyosfer ortaya çıkarılmıştır. Tezde, Yeni Platonculuğun, özellikle batınî sembolizm bağlamında Osmanlı müzik teorisi metinlerinde 4 yüz yıl boyunca güçlü etkilere sahip olduğu, somut olarak tespit edilmiştir.
